Pierre Bayle

(1647 - 1706), francuski filozof i pisarz, prekursor recjonalistycznej filozofii okresu Oświecenia "Nie bez racji utrzymuje się, że dysputa przypomina zderzenie dwóch kamieni, dzięki któremu wykrzesać można ogień, głęboko w nich ukryty." "Błędy niewiele na tym zyskują, że już od wieków trwają. Trudno je z tej racji uznać za lepsze." "Jakże potęzny jest wpływ obyczajów i przesądów! To ogromny ciężar, który nas wlecze w kierunku najmniej dla naszych interesów pożądanych." "Kto chce przepowiadać przyszłość, musi mieć czoło miedziane i ogromny zapas dwuznaczników, aby nagiąć do własnych słów wszelkie wydarzenia, niezależnie od ich obrotu." "Przyzwoity człowiek nie chce pełnić zawodu Szpiega i Donosiciela; człowiek niegodziwy bardzo chętnie bierze się za to rzemiosło i w ten sposób staje się użyteczny, czasmi nawet niezbędny." "Sprawiedliwość wymaga, żebyśmy naszych bliźnich sądzili według tego, co robią lub mówią, a nie według ukrytych intencji, które im przypisujemy." "Społeczność łatwiej sobie z tyranią aniżeli z lenistwem poradzi." "Cóż za dziwną naturę ma człowiek! Wyobraża sobie mianowicie, że cierpienia, które sam znosi, są ogromne, a te, które zadaje - są znikome. Jedne bowiem sam odczuwa, drugich zaś nie." "Nieuczciwy historyk usówa procesy niepomyślne lub je przykrywa taką mnogością łagodzących szczegółów, że czytelnikprawdy nie wyrozumie; ludzie ci nie umieją patrzeć na rany nie osłonięte pięknymi plastrami."